Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, không phải lúc nào cũng là một quá trình đơn giản và minh bạch. Quá trình này thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả quyền lực và áp lực chính trị. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã thực hiện việc chỉnh sửa một phần tài liệu liên quan đến đợt luận tội Tổng thống Donald Trump vào năm 2019 và 2021 trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống Hoa Kỳ. Việc này đã gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về mức độ ảnh hưởng của chính trị đối với việc ghi chép lịch sử.
Triển lãm của Viện Smithsonian ban đầu bao gồm một tấm bảng mô tả về các tổng thống Hoa Kỳ, trong đó có phần nội dung liên quan đến quá trình luận tội của Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, một số thông tin trên tấm bảng đã bị loại bỏ, gây ra nhiều suy đoán về việc liệu có sự can thiệp từ chính quyền Trump nhằm xóa những thông tin nhạy cảm. Phía Viện Smithsonian đã nhanh chóng lên tiếng phủ nhận việc bị áp lực từ bất kỳ bên nào, khẳng định rằng việc cập nhật triển lãm là để phản ánh toàn diện các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ, bao gồm cả những sự kiện gần đây.
Đây không phải là lần đầu tiên việc định hình lịch sử bị ảnh hưởng bởi quyền lực và áp lực chính trị. Trên toàn thế giới, các nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền thường tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích của họ. Tại Trung Quốc, việc đề cập đến cuộc đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm. Những nỗ lực nhằm che giấu hoặc bóp méo sự thật về các sự kiện lịch sử quan trọng như vậy đã diễn ra ở nhiều quốc gia.
Tại Nga thời Liên Xô, những người bất đồng chính kiến với nhà lãnh đạo Josef Stalin không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và sử sách. Mục tiêu là tạo ra một phiên bản lịch sử chính thống, trung thành với hệ tư tưởng của nhà lãnh đạo và chế độ. Tại Hoa Kỳ, mặc dù có truyền thống dân chủ và tự do, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình.
Ví dụ như Jackie Kennedy đã khăng khăng lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963. Bà đã thể hiện sự quyết tâm trong việc bảo vệ di sản và hình ảnh của gia đình Kennedy. Tổng thống Trump cũng đã tạo ra một bầu không khí chính trị đặc biệt căng thẳng, khiến nhiều người cảm thấy buộc phải chọn giữa sự trung thành với tổng thống và cam kết với sự thật.
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Trump đã khiến vấn đề định hình lịch sử trở nên nghiêm trọng hơn. Khi một nhà lãnh đạo sử dụng quyền lực để can thiệp vào việc ghi chép lịch sử, điều đó đặt ra những câu hỏi lớn về tính chính xác và trung thực của lịch sử. Liệu lịch sử có thể được ghi chép một cách chính xác khi có những nỗ lực nhằm định hình và kiểm soát nó? Đó là một thách thức mà các nhà sử học, nhà báo và công chúng phải đối mặt trong việc theo đuổi sự thật và bảo vệ giá trị của thông tin chính xác.
Như vậy, việc ghi chép và lưu giữ lịch sử không chỉ là một quá trình học thuật, mà còn liên quan mật thiết đến quyền lực, chính trị và nỗ lực nhằm kiểm soát thông tin. Cách mà các quốc gia và nhà lãnh đạo đối xử với lịch sử có thể cung cấp nhiều cái nhìn sâu sắc về văn hóa, chính trị và giá trị của một xã hội.