Cần Thơ, một thành phố sôi động ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, là nơi có đông đảo đồng bào Khmer sinh sống. Tại đây, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang nổi lên như một điểm sáng trong phong trào bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer. Không chỉ dừng lại ở việc giữ gìn bản sắc văn hóa, những câu lạc bộ này còn mở ra hướng đi mới cho phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Khi tham gia vào các buổi sinh hoạt tại câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp tại xã Thuận Hòa, du khách có thể trải nghiệm sự phong phú và sôi nổi của văn hóa Khmer. Với âm thanh đặc trưng của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhay-dăm, cùng với giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển và tiếng quết cốm dẹp nhịp nhàng, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một bức tranh sinh động và hấp dẫn về văn hóa Khmer.

Nhiều thành viên tham gia các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng, thông qua các hoạt động này, họ đã hiểu và yêu văn hóa dân tộc mình hơn. Họ tự tin hơn khi biểu diễn và kết nối với bạn bè từ nhiều nơi. Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là biểu diễn phục vụ lễ hội hay du khách, mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ “hồn cốt” văn hóa của dân tộc.

Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình văn hóa truyền thống, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án này hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Phú Tân (cũ, nay là xã Thuận Hòa), thu hút gần 30 thành viên. Song song với bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống, ngành chức năng còn kết hợp phát triển du lịch cộng đồng. Các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân.

Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn hỗ trợ và truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại các xã, phường. Các câu lạc bộ này không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer mà còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ. Qua đó, không chỉ văn hóa Khmer được bảo tồn và phát huy mà còn góp phần vào sự phát triển của du lịch địa phương, mang lại lợi ích cho cả du khách và người dân.

Thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ và du lịch, đồng bào Khmer tại Cần Thơ không chỉ giữ gìn được bản sắc văn hóa của mình mà còn có cơ hội phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống. Sự kết hợp giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch bền vững đã mở ra một tương lai tươi sáng cho việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer tại Cần Thơ nói riêng và cả nước nói chung.

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất đa dạng văn hóa, với trên 100 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nơi đây, đời sống văn hóa tinh thần của bà con đã có nhiều bước tiến đáng kể nhờ sự nỗ lực của người dân và sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ của Trung ương, địa phương. Đặc biệt, văn hóa Khmer ở đây đã trở thành nét bản sắc của vùng đất, với nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống được phục hồi và phát triển.

Đời sống ngày càng được nâng cao là điều kiện thuận lợi để đồng bào Khmer thụ hưởng văn hóa tinh thần tốt hơn. Nhiều lễ hội văn hóa, nghi thức tôn giáo được gìn giữ, trở thành các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo. Ví dụ như Lễ Chôl Chnaam Thmây (mừng năm mới), Sen Đôn-ta (lễ cúng ông bà), Oóc Om Bóc (lễ cúng trăng), lễ nhập hạ, xuất hạ… Các lễ hội này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn gọi đến hàng vạn du khách trong và ngoài nước đến tham gia và cổ vũ.

Không chỉ có lễ hội, những ngôi chùa với kiến trúc nghệ thuật đặc sắc cũng là điểm đến thu hút nhiều du khách. Đến với các ngôi chùa Khmer, du khách có thể tìm hiểu về một số tập tục được gìn giữ bao đời nay như Lễ dâng cơm, Lễ Kathina (Lễ dâng y cà sa), tục gửi con vào chùa tu học giáo lý Phật pháp, học làm người… Những trải nghiệm này giúp du khách hiểu rõ hơn về văn hóa và đời sống tinh thần của đồng bào Khmer.

Văn hóa Khmer Nam Bộ từ lâu đã trở thành nét bản sắc của vùng đất Cần Thơ. Với sự độc đáo và giá trị văn hóa đặc sắc, đây chính là nguồn tài nguyên quý báu để phát triển loại hình du lịch văn hóa, góp phần đưa Cần Thơ trở thành một trong những điểm đến nổi bật của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ông Lâm Hoàng Mẫu, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Cần Thơ, cho biết mỗi ngôi chùa Khmer đều là nơi sinh hoạt cộng đồng của đồng bào tại địa phương. Đây không chỉ là nơi lưu giữ giá trị tâm linh mà còn là trung tâm văn hóa, nghệ thuật độc đáo.

Thời gian qua, các tỉnh, thành phố ở khu vực miền Tây Nam Bộ đã thực hiện nhiều chính sách chăm lo đời sống của đồng bào dân tộc Khmer, trong đó đặc biệt quan tâm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Điều này không chỉ góp phần tạo cơ hội cho người dân địa phương tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống mà còn giúp giữ gìn bản sắc văn hóa cho thế hệ mai sau.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức tồn tại. Các thiết chế văn hóa – thể thao, trang thiết bị hỗ trợ sinh hoạt văn nghệ, thể thao ở các xã vùng đồng bào dân tộc Khmer chưa hoàn thiện, còn thiếu và chưa đồng bộ. Điều này làm cho nhu cầu sinh hoạt, giao lưu văn hóa của người dân chưa được đáp ứng đầy đủ. Thêm vào đó, nhiều loại hình văn hóa dân gian của đồng bào dân tộc Khmer đang có dấu hiệu bị lãng quên.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào Khmer, các cấp, các ngành cần tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Đẩy mạnh đào tạo nhân lực nòng cốt trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Khmer, đề cao vai trò của các sư sãi, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng và chính quyền, văn hóa Khmer mới tiếp tục tỏa sáng như một nét đẹp văn hóa của vùng đất.