Thành phố Hà Nội vừa tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Ban Tôn giáo, tiền thân của ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo. Sự kiện này đã diễn ra vào ngày […], với sự tham dự của các lãnh đạo và đại diện từ các sở, ngành, tổ chức tôn giáo.

Tại lễ kỷ niệm, Phó trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Trần Thị Minh Nga, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương, cùng các đại diện lãnh đạo đã cùng nhau kỷ niệm một mốc thời gian quan trọng trong lịch sử phát triển của ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo.

Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP.Hà Nội Nguyễn Sỹ Trường đã có bài phát biểu trong lễ kỷ niệm. Theo ông, ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo được thành lập vào ngày 2-8-1955. Đây là tiền thân của cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo như hiện nay. Ngày 27-5-2005, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 2-8 hàng năm làm ‘Ngày truyền thống ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo’.

Trong 70 năm qua, ngành đã không ngừng phấn đấu, xây dựng và trưởng thành. Ngành đã hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao phó trong việc quản lý và bảo đảm tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân.

Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Nội có 9 tổ chức tôn giáo được công nhận, với 5.922 cơ sở tín ngưỡng, 2.450 cơ sở tôn giáo, khoảng 2 triệu tín đồ, 2.000 chức sắc và hơn 3.000 chức việc. Tình hình hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn Hà Nội cơ bản ổn định. Người dân theo tôn giáo và không theo tôn giáo sống hòa hợp, đoàn kết, tích cực tham gia thực hiện các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Tại lễ kỷ niệm, các chức sắc, chức việc đại diện các tổ chức tôn giáo trên địa bàn TP. Hà Nội đã phát biểu chia sẻ và bày tỏ cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của Sở Dân tộc và Tôn giáo TP cho các hoạt động tôn giáo trong thời gian qua.

UBND thành phố Hà Nội đã tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu trong công tác tôn giáo. Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố cũng tặng Giấy khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc đóng góp cho sự phát triển của ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo.

Cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và kẻ trộm lành trên thánh giá là một trong những câu chuyện nổi tiếng và đầy cảm động trong Kinh Thánh. Kẻ trộm lành, người được đóng đinh bên phải Chúa Giêsu, đã trở thành biểu tượng của sự ăn năn và ơn cứu rỗi. Mới đây, tôi có dịp trò chuyện với ông bạn trộm lành, người đã chia sẻ với tôi về những cảm nghiệm quý giá và sâu sắc của ông khi gặp Chúa Giêsu trên thánh giá.

Ông cho biết rằng, trong những giây phút cuối cùng của cuộc đời, ông đã thực hiện ba việc đạo đức đơn sơ nhưng đầy ý nghĩa: chay tịnh, bố thí và cầu nguyện. Việc chay tịnh của ông là việc ông phấn đấu dẹp tính kiêu căng và hận thù lúc đó đang bừng bừng nổi dậy trong ông. Ông đã chọn thái độ khiêm nhường, nhận mình là kẻ phạm pháp và phải chịu phạt là đáng tội. Qua việc này, ông đã thể hiện sự nhận thức sâu sắc về lỗi lầm của mình và sẵn sàng sửa đổi.

Việc bố thí của ông là việc ông đã cảm thương lên tiếng bênh vực người bị đóng đinh bên cạnh ông, mà sau này ông đã được biết, Ngài là Ðấng Thánh và là Ðấng cứu thế. Hành động này không chỉ thể hiện lòng nhân ái của ông mà còn cho thấy sự hiểu biết và cảm thông sâu sắc của ông đối với Chúa Giêsu.

Việc cầu nguyện của ông là việc ông xin Chúa Giêsu nhớ đến ông khi Chúa đã về trời. Đây là một hành động đức tin thể hiện mong muốn được cứu rỗi và kết nối với Chúa.

Ông bạn trộm lành cho tôi biết rằng, kết quả thực sự lạ lùng của ba việc đạo đức này là ông đã được Chúa đón nhận và trọng thưởng. Ông đã gặp được Ðấng cứu thế và được hứa ban phúc thiên đàng ngay hôm đó. Cuộc gặp gỡ này đã mang lại cho ông một cảm nghiệm sâu sắc và một sự thay đổi toàn diện trong tâm hồn.

Ông cũng chia sẻ với tôi về cảm nghiệm gặp gỡ Đức Kitô là một hồng ân quý giá. Khi được ơn nhận ra người bị đóng đinh bên cạnh mình là một Ðấng rất thánh, thì dần dần tất cả gánh nặng đang đè nặng trên ông đều nhẹ dần. Những gánh nặng về tội lỗi, mặc cảm, nhục nhã, thất vọng, bế tắc, khổ đau thân xác và buồn bực trong lòng đã được thay thế bằng hạnh phúc, tâm hồn được bình an, tràn đầy hy vọng và chan chứa tình thương.

Ông bạn trộm lành cũng cho tôi thấy rằng, ông đã được Chúa đưa về đàng lành một cách nhẹ nhàng. Từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, ông đã cảm nghiệm được Đức Kitô là Mục tử rất tốt lành. Những chia sẻ của ông đã làm chứng rằng, Ðức Kitô chính là Mục tử nhân lành, luôn sẵn sàng thứ tha và đón nhận những người tội lỗi.

Qua những tâm sự đơn sơ này, tôi cảm thấy mình được an ủi và tin tưởng vào tình thương xót Chúa là vô cùng lớn lao. Tôi tin là Chúa thương tôi, và đi tìm tôi, vì tôi yếu đuối, hèn mọn. Tin Mừng mà ông bạn trộm lành chia sẻ cho tôi, cũng là Tin Mừng gởi tới tất cả những người tội lỗi, yếu đuối như tôi. Cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và kẻ trộm lành trên thánh giá là một minh chứng sống về tình yêu và lòng thương xót của Chúa đối với tất cả mọi người.

Hy vọng rằng, qua câu chuyện này, chúng ta tất cả sẽ được nhắc nhở về tình yêu và lòng thương xót của Chúa, và sẽ tìm được sự an ủi, bình an và hy vọng trong cuộc sống.

Ngày 2/8, Sở Dân tộc và Tôn giáo Hà Nội đã tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Quản lý Nhà nước về tôn giáo (2/8/1955 – 2/8/2025). Sự kiện này diễn ra trong không khí phấn khởi và tự hào của Nhân dân cả nước khi hướng tới kỷ niệm 80 năm ngày Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9.

Lễ kỷ niệm có sự tham gia của bà Trần Thị Minh Nga, Phó Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ; Nguyễn Lan Hương, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội, cùng các lãnh đạo của các sở, ngành, xã, phường và đặc biệt là các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo của Trung ương và TP Hà Nội.

Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Hà Nội, ông Nguyễn Sỹ Trường, trình bày diễn văn kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo. Ông cho biết, Hà Nội luôn tự hào là địa phương gương mẫu trong việc triển khai chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước. Hiện nay, trên địa bàn Thủ đô có sự hiện diện của 9 tổ chức tôn giáo, trong đó có 8 tôn giáo được Nhà nước công nhận tổ chức tôn giáo gồm: Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Cao đài, Hồi giáo, Baha’i, Minh Sư Đạo, Cơ đốc Phục Lâm; và 1 tôn giáo là Giáo hội Các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giê-su Ky-tô được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo năm 2019.

Ông Nguyễn Sỹ Trường cũng nhấn mạnh rằng đời sống tín ngưỡng, tôn giáo của Thủ đô rất đa dạng và sinh động, luôn được tạo điều kiện thuận lợi để phát triển trong khuôn khổ pháp luật. Trong những năm qua, tình hình hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn Hà Nội cơ bản ổn định. Đồng bào theo tôn giáo và đồng bào không theo tôn giáo sống hòa hợp, đoàn kết, tích cực tham gia thực hiện các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Thượng tọa Thích Đạo Phong, Ủy viên Hội đồng Trị sự, Phó Trưởng ban kiêm Chánh Thư ký Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP Hà Nội, chia sẻ rằng Giáo hội đã, đang và sẽ luôn là một hạt nhân tin cậy, đoàn kết, đồng hành chặt chẽ cùng các cấp chính quyền thành phố trong việc triển khai các chính sách pháp luật, các cuộc vận động lớn.

Tại lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Quản lý nhà nước về tôn giáo, đại diện lãnh đạo Ban Tôn giáo Chính phủ và Ủy ban MFTQ Việt Nam TP Hà Nội đã trao quyết định khen thưởng và trao thưởng tới các tập thể và cá nhân có thành tích trong công tác Quản lý nhà nước về tôn giáo.

Chiều ngày 1/8, tại tỉnh Cà Mau, một buổi lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Quản lý nhà nước về công tác tôn giáo đã được tổ chức bởi UBND tỉnh. Sự kiện này nhằm ôn lại chặng đường 70 năm hình thành và phát triển của ngành tôn giáo, đồng thời đánh dấu một mốc son quan trọng trong lịch sử của ngành.

Được thành lập vào ngày 2/8/1955, khi Thủ tướng Chính phủ ký Nghị định số 566, thành lập Ban Tôn giáo Chính phủ – cơ quan chuyên trách đầu tiên về công tác tôn giáo. Từ đó, ngành tôn giáo đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử với các tên gọi và mô hình tổ chức khác nhau. Tuy nhiên, ngành luôn kiên định với phương châm ‘đoàn kết – ổn định – phát triển’, đóng góp vào việc củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ vững ổn định chính trị và thúc đẩy sự phát triển của đất nước.

Ở tỉnh Cà Mau, hiện có 7 tổ chức tôn giáo được công nhận đang hoạt động với hàng trăm cơ sở thờ tự và hàng trăm nghìn tín đồ. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Cà Mau, được thành lập từ tháng 3/2025, đang đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và thực hiện các chính sách tôn giáo của tỉnh.

Buổi lễ cũng là dịp để các đại biểu thảo luận và chia sẻ ý kiến về sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, đoàn thể và các tổ chức tôn giáo. Sự hợp tác này đã góp phần quan trọng giúp công tác tôn giáo của tỉnh Cà Mau ngày càng vững mạnh, đáp ứng tốt các yêu cầu và nhiệm vụ trong tình hình mới.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Ngô Vũ Thăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước về tôn giáo. Ông cho biết tỉnh Cà Mau có nhiều tôn giáo cùng chung sống hòa thuận và khẳng định công tác quản lý nhà nước về tôn giáo đã tham mưu kịp thời cho cấp ủy và chính quyền địa phương. Điều này đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân, đồng thời kiên quyết đấu tranh với các hành vi lợi dụng tôn giáo để vi phạm pháp luật.

Ông Thăng cũng yêu cầu đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo cần phải sâu sát, đồng hành với đồng bào các tôn giáo, tạo điều kiện để các tôn giáo hoạt động đúng pháp luật và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của địa phương.

Trong dịp này, UBND tỉnh Cà Mau đã trao tặng bằng khen cho 7 tập thể và 26 cá nhân đã có thành tích xuất sắc trong công tác quản lý nhà nước về tôn giáo, ghi nhận những đóng góp của họ cho sự phát triển của ngành.

Ngày 1/8, tại thủ đô Hà Nội, một lễ kỷ niệm quan trọng đã diễn ra để đánh dấu 70 năm Ngày Truyền thống ngành quản lý nhà nước về tôn giáo. Sự kiện này đã được vinh dự đón tiếp Phó Thủ tướng Chính phủ, ông Mai Văn Chính, tới tham dự và phát biểu. Đây là dịp để ngành quản lý tôn giáo nhìn lại chặng đường 70 năm qua, với những đóng góp đáng kể trong việc triển khai chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước.

Trong suốt 70 năm xây dựng và phát triển, ngành quản lý nhà nước về tôn giáo đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần xây dựng khối đoàn kết tôn giáo trong đại đoàn kết toàn dân. Những bước phát triển vững chắc của ngành đã giúp hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, đảm bảo ổn định đời sống tôn giáo và hướng dẫn các tổ chức tôn giáo xây dựng đường hướng hành đạo gắn bó với dân tộc. Đặc biệt, trong giai đoạn đổi mới và phát triển, ngành tiếp tục khẳng định vai trò của mình bằng việc hoàn thành tốt nhiệm vụ, đảm bảo sự ổn định và phát triển của đời sống tôn giáo trong xã hội.

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính, trong bài phát biểu tại buổi lễ, đã ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo. Ông nhấn mạnh rằng ngành cần tập trung vào 6 nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, ngành cần tham mưu để hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về tôn giáo, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu phát triển của đất nước. Thứ hai, nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo sự quản lý chặt chẽ và hiệu quả. Thứ ba, phát huy vai trò cầu nối giữa Chính phủ và các tổ chức tôn giáo, tăng cường沟通 và hợp tác. Bên cạnh đó, ngành cũng cần tăng cường xây dựng chính quyền điện tử, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về tôn giáo, cũng như tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực cán bộ.

Phó Thủ tướng tin tưởng rằng, với truyền thống 70 năm vẻ vang, ngành quản lý nhà nước về tôn giáo sẽ tiếp tục đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Ngành sẽ tiếp tục là cầu nối giữa Chính phủ và các tổ chức tôn giáo, góp phần xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh, phong phú cho nhân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, vì sự phát triển của đất nước và vì hạnh phúc của nhân dân. Sự thành công của ngành trong thời gian tới sẽ là cơ sở để Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng vào một tương lai tươi sáng hơn, với những giá trị tốt đẹp được phát huy.

Trước những thách thức và cơ hội trong thời gian tới, ngành quản lý nhà nước về tôn giáo cần xác định rõ ràng nhiệm vụ và mục tiêu. Đó là đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng của công dân, xây dựng đại đoàn kết toàn dân và tự do tín ngưỡng trên cơ sở công bằng, pháp luật và quyền con người. Điều này không chỉ đảm bảo sự tự do tín ngưỡng mà còn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước trong thời kỳ hội nhập và toàn cầu hóa.

Ngày 02/8/1955, một sự kiện quan trọng đã xảy ra khi Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Nghị định số 566/TTg, thành lập Ban Tôn giáo trực thuộc Phủ Thủ tướng. Sự kiện này đánh dấu sự hình thành của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo và tiền thân của Ban Tôn giáo Chính phủ. Để phát huy vai trò và truyền thống của ngành, vào ngày 27/5/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 445/QĐ-TTg, công nhận ngày 02/8 hàng năm là ngày truyền thống của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo.

Trong 70 năm qua, công tác quản lý nhà nước về hoạt động tôn giáo đã có những chuyển biến lớn trong đời sống tôn giáo ở nước ta. Hoạt động tôn giáo đã tuân thủ pháp luật và phát huy các giá trị tích cực trong đời sống xã hội của người dân. Mới đây, vào ngày 01/7/2025, hệ thống chính trị cả nước đã triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh được thành lập từ việc sáp nhập Ban Dân tộc – Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ tỉnh Long An và Ban Tôn giáo – Dân tộc thuộc Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh.

Sự hình thành Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh góp phần quản lý chặt chẽ các hoạt động tôn giáo trên địa bàn, đồng thời trở thành đầu mối liên lạc giữa các tôn giáo với Nhà nước. Qua đó, tạo mọi điều kiện để các tôn giáo hoạt động thuận lợi, phát huy các giá trị tích cực của tôn giáo trong đời sống xã hội và xây dựng, phát triển tỉnh nhà. Tỉnh Tây Ninh hiện có 11 tôn giáo, 4 tổ chức tôn giáo, 368 tổ chức tôn giáo trực thuộc, 923 cơ sở tôn giáo với hơn 5.600 chức sắc, hơn 12.000 chức việc và gần 1.277.000 tín đồ, chiếm 39,24% dân số của tỉnh.

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh sẽ tiếp tục phối hợp ngành chức năng, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn, tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo, chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo hoạt động theo đúng quy định pháp luật, hiến chương, điều lệ giáo hội. Trong thời gian tới, Sở sẽ tập trung hướng dẫn Hồi giáo tổ chức Đại hội đại biểu Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh, nhiệm kỳ 2025-2030 và các lễ trọng của tôn giáo như: Cao Đài Tây Ninh tổ chức Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung, lễ kỷ niệm Hoằng khai đại đạo; Phật giáo tổ chức khóa An cư kiết hạ, lễ Vu lan báo hiếu; Công giáo, Tin Lành tổ chức lễ Giáng sinh,…

Sở cũng sẽ xem xét, giải quyết kịp thời các hồ sơ liên quan nhu cầu hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân tôn giáo theo quy định của pháp luật; tổ chức lớp bồi dưỡng cho cán bộ, công chức làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo các cấp trong tỉnh. Đồng thời, tích cực phối hợp các cấp, các ngành vận động đồng bào tôn giáo, dân tộc tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Trong giai đoạn 2010-2020, Phật giáo đã trải qua một sự thay đổi đáng kể trên toàn cầu. Trong khi hầu hết các tôn giáo lớn khác đều chứng kiến sự tăng trưởng về số lượng tín đồ, Phật giáo lại là tôn giáo duy nhất ghi nhận sự sụt giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số thế giới. Cụ thể, số lượng Phật tử trên toàn cầu đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương đương mức giảm 5%.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm này có thể được lý giải bằng hai yếu tố chính. Thứ nhất, tỷ lệ sinh thấp tại các quốc gia Phật giáo truyền thống. Thứ hai, hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản. Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm đến 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người.

Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27%, đạt 5 triệu người, trong khi châu Âu tăng 26%, đạt 2,5 triệu người. Mặc dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới.

Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới, với khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, mặc dù chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

Một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Điều này cho thấy một sự chuyển biến trong cách tiếp cận và thực hành tôn giáo, khi con người bắt đầu tìm kiếm những cách thể hiện tâm linh riêng biệt và phù hợp hơn với nhu cầu cá nhân.