Phường Cửa Nam, nằm ở trung tâm của Thủ đô Hà Nội, hiện là không gian lưu giữ nhiều lớp ký ức đô thị đa dạng. Tại đây, giá trị thẩm mỹ và sinh hoạt truyền thống không chỉ được bảo tồn mà còn phát huy một cách rộng rãi qua thời gian. Nghệ thuật thị giác không chỉ góp phần quan trọng trong việc định hình bản sắc kiến trúc đặc trưng mà còn phản ánh diện mạo của một Hà Nội cổ kính đang dần chuyển mình trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại.

UBND phường Cửa Nam vừa qua đã tổ chức một tọa đàm mang tên ‘Phát huy di sản nghệ thuật thị giác ở phường Cửa Nam’ tại Trường THCS Trưng Vương. Sự kiện này thu hút sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu và lãnh đạo địa phương. Phát biểu tại buổi tọa đàm, bà Phạm Ngọc Thúy, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội phường Cửa Nam, cho biết sự kiện này là một phần trong các hoạt động nhằm cụ thể hóa các nội dung thuộc Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về ‘Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025’. Đồng thời, sự kiện cũng hướng tới thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 22/2/2022 của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Được biết, di sản nghệ thuật thị giác bao gồm những giá trị lịch sử, văn hóa và thẩm mỹ đa dạng được thể hiện qua nhiều hình thức có thể cảm nhận bằng thị giác như hội họa, kiến trúc, điêu khắc, nhiếp ảnh, sắp đặt… Họa sĩ và nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế chia sẻ rằng: ‘Một bức tranh không chỉ đơn thuần là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một hiện vật văn hóa, phản ánh kỹ thuật, thẩm mỹ và câu chuyện lịch sử.’ Tại phường Cửa Nam, những lớp di sản văn hóa như vậy được thể hiện một cách đậm nét. Từ các bảo tàng nổi tiếng như Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Phụ nữ, Bảo tàng Công an Nhân dân… đến những công trình kiến trúc thời Pháp thuộc như Khu Đấu Xảo, nhà ga Hàng Cỏ, Trường Mỹ thuật Đông Dương (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam) hay Trường Trung học cơ sở Trưng Vương, mỗi địa điểm đều góp phần tạo nên một hệ sinh thái thị giác đa tầng giữa lòng Hà Nội.

Các chuyên gia tham dự tọa đàm đã thống nhất rằng di sản nghệ thuật thị giác không chỉ là những ký ức cần được lưu giữ mà còn là nguồn chất liệu sáng tạo trong công nghiệp văn hóa. Những di sản này có thể tạo cảm hứng cho sản phẩm du lịch, thiết kế và nghệ thuật ứng dụng. Từ đó, một số gợi ý thực tiễn đã được đưa ra như việc ứng dụng công nghệ trình chiếu, đồ họa tương tác, kể chuyện bằng hình ảnh thông qua không gian triển lãm và trải nghiệm trực tiếp.

Về phía chính quyền địa phương, bà Phạm Ngọc Thúy nhấn mạnh rằng việc bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật thị giác cần gắn liền với giáo dục cộng đồng, xây dựng thương hiệu địa phương và phát triển các sản phẩm văn hóa có giá trị ứng dụng cao. ‘Với tiềm năng di sản sẵn có, phường Cửa Nam hoàn toàn có thể phát triển các tuyến du lịch di sản, thúc đẩy sản xuất thủ công mỹ nghệ, hoặc tổ chức các sự kiện nghệ thuật quy mô nhỏ nhằm gắn kết người dân với di sản’, bà Phạm Ngọc Thúy chia sẻ.

Trong bối cảnh Hà Nội đang tích cực thúc đẩy phát triển văn hóa theo hướng công nghiệp sáng tạo, phường Cửa Nam với chiều sâu lịch sử và vị trí trung tâm của mình có thể trở thành một mô hình mẫu trong việc bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật thị giác. Qua đó, không chỉ góp phần bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống mà còn khai thác tiềm năng để phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững.

Ngày 26/7, UBND phường Cửa Nam đã tổ chức lễ khai mạc triển lãm ảnh với chủ đề ‘Cửa ngõ văn hóa, kết nối di sản, đổi mới sáng tạo’. Sự kiện này nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Cửa Nam lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Triển lãm ảnh mang đến một không gian chiêm nghiệm sâu sắc về di sản văn hóa, giúp du khách ngược dòng thời gian để khám phá lại những giá trị của các công trình kiến trúc đậm chất nghệ thuật thời Đông Dương trên địa bàn phường Cửa Nam. Sự kiện này không chỉ là một hoạt động văn hóa đơn thuần mà còn là cơ hội để người dân và du khách trải nghiệm và tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của địa phương.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, Trịnh Ngọc Trâm, cho biết triển lãm gồm nhiều tác phẩm đặc sắc, được thông qua hình ảnh tương tác trong không gian Đại học Đông Dương xưa với cụm hình ảnh tác phẩm trong triển lãm ‘Cảm thức Đông Dương’. Ngoài ra, triển lãm còn có cụm hình ảnh nghiên cứu công phu của nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế về biểu tượng Thành huy Hà Nội trên trán nhà trường Trưng Vương; vẻ đẹp của những hoa sắt trang trí trong kiến trúc Cửa Nam qua bộ sưu tập ‘Song xưa phố cũ’ và một góc nhìn mới lạ từ trên cao qua cụm ảnh flycam ‘Mạch Đông Dương’.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, Trịnh Ngọc Trâm, nhấn mạnh rằng với những giá trị di sản văn hóa hiện có, phường Cửa Nam sẽ đẩy mạnh công nghiệp văn hóa, đưa di sản trở thành động lực, nguồn lực phát triển, biến vốn văn hóa này thành các sản phẩm cụ thể. Địa phương đang hướng tới việc xây dựng Cửa Nam thành một không gian văn hóa sáng tạo, một mô hình phát triển kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và ứng dụng công nghệ, nhằm thúc đẩy công nghiệp văn hóa trên địa bàn.

Cũng tại triển lãm, diễn ra hai tọa đàm: Hoạ sĩ – nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế sẽ có buổi nói chuyện về lịch sử biểu tượng logo Thành huy Hà Nội trên trán nhà trường Trưng Vương, và vai trò của Cung Đấu Xảo trong phát triển văn hoá và thương mại; tọa đàm giới thiệu về dự án ‘Cảm thức Đông Dương’ tại tòa nhà 19 Lê Thánh Tông.

Trước đó, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Cửa Nam đã tổ chức trang trọng lễ dâng hương tưởng niệm và hội nghị gặp mặt tri ân các gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng trên địa bàn.

Vào ngày 21/7, Đảng ủy phường Cửa Nam tổ chức Hội nghị công bố Quyết định thành lập và chỉ định cấp ủy các chi bộ tổ dân phố trực thuộc Đảng bộ phường. Từ ngày 18 và 19/7, cán bộ và Nhân dân phường Cửa Nam đã chủ động tổng vệ sinh môi trường trên địa bàn, nhằm đẩy mạnh phong trào ‘Sáng – xanh – sạch – đẹp’ chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.