Tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO tổ chức tại Paris, Pháp, Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ của Trung Quốc vừa được công nhận là Di sản Thế giới. Đây là di sản thứ 60 của Trung Quốc được UNESCO công nhận, đưa nước này lên vị trí thứ 2 thế giới về số lượng di sản được công nhận, chỉ sau Italia.

Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ được mệnh danh là ‘Kim tự tháp phương Đông’, nằm ở chân đồi phía Đông của dãy núi Hạ Lan, thuộc khu vực giữa thành phố Ngân Xuyên, Khu tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ, Tây Bắc Trung Quốc. Đây là một quần thể lăng mộ Hoàng gia của triều đại Tây Hạ (1038-1227), một chế độ lịch sử quan trọng do người Đảng Hạng sáng lập.

Lăng mộ Tây Hạ là di tích khảo cổ lớn nhất, được xếp hạng cao nhất và còn nguyên vẹn nhất từ thời Tây Hạ còn tồn tại cho đến ngày nay. Quần thể lăng mộ này gồm 9 lăng mộ vua, 271 lăng mộ phụ, một quần thể di tích kiến trúc rộng 5,03 ha và 32 di tích công trình chống lũ, cùng với hơn 7.100 cấu kiện kiến trúc và hiện vật được chế tác tinh xảo.

Vương Trường Phong, một nhà khảo cổ học đã làm việc và nghiên cứu tại di chỉ này trong suốt 28 năm, cho biết những phát hiện này đã mang lại những hiểu biết quý giá về kỹ thuật, nghệ thuật và thành tựu văn hóa tinh xảo của triều đại Tây Hạ.

Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ có đặc điểm độc đáo riêng trong việc chọn hướng đất, quy mô lăng tẩm, kiến trúc lăng mộ, kỹ thuật xây dựng, phong tục tang lễ, nhưng cũng kế thừa phong cách, kỹ thuật xây dựng lăng mộ của các triều đại phong kiến ở Trung Nguyên, đồng thời cũng kết hợp với truyền thống văn hóa đa dạng của các dân tộc Đảng Hạng, Thổ Phồn, Khiết Đan, Nữ Chân…

Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ vẫn giữ được tính xác thực và tính toàn vẹn cho đến ngày nay, là minh chứng độc đáo cho mô hình ‘đa nguyên và hội nhập’ của nền văn minh Trung Quốc và quá trình hình thành một nhà nước đa sắc tộc thống nhất. Do đó, lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ giữ một vị trí quan trọng và không thể thay thế trong lịch sử văn minh thế giới.

Quảng Ninh – Một tỉnh miền núi phía Đông Bắc Bộ của Việt Nam, nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời và phong phú về văn hóa, lịch sử. Mới đây, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc đã được Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, đưa Quảng Ninh lên vị thế sở hữu hai Di sản Thế giới, sau vịnh Hạ Long – quần thể Cát Bà. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm tự hào cho địa phương mà còn mở ra nhiều cơ hội và thách thức trong phát triển kinh tế – xã hội.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ninh, ông Nguyễn Việt Dũng, cho biết rằng việc sở hữu hai Di sản thế giới là một niềm vinh dự lớn và cũng là cơ hội chiến lược để phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Với việc được UNESCO vinh danh, Quảng Ninh sẽ có cơ hội phát triển du lịch, dịch vụ, văn hóa, thu hút dòng khách du lịch chất lượng cao và mở ra khả năng hợp tác quốc tế về đầu tư, nghiên cứu, giáo dục và bảo tồn.

Quảng Ninh đã xác định phát triển “kinh tế di sản” là một hướng đi chiến lược trong phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh sẽ triển khai các nhóm giải pháp cụ thể như hoàn thiện thể chế quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản trên nguyên tắc bảo tồn nguyên trạng, giữ vững tính xác thực, gắn với phát triển hài hòa và có kiểm soát. Tỉnh cũng sẽ đầu tư hạ tầng kết nối vùng di sản theo hướng “mềm hóa”, đảm bảo hài hòa cảnh quan, sinh thái, văn hóa và trải nghiệm.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, Quảng Ninh cũng đối mặt với những thách thức trong việc quản lý Di sản Thế giới, nhất là di sản liên vùng, liên tỉnh. Thách thức lớn nhất nằm ở ba khía cạnh, bao gồm di sản dạng chuỗi, liên vùng – liên tỉnh đòi hỏi một cơ chế điều phối liên ngành, liên địa phương, vượt qua giới hạn hành chính để bảo tồn một cách đồng bộ. Áp lực phát triển kinh tế – du lịch có thể dẫn đến nguy cơ xâm hại hoặc “thương mại hóa” di sản nếu không kiểm soát tốt.

Để giải quyết những thách thức này, tỉnh Quảng Ninh sẽ tập trung nâng cao nhận thức cộng đồng, nhất là người dân sống trong vùng di sản – yếu tố then chốt. Việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản sẽ giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực và đảm bảo phát triển bền vững.

Với hai Di sản Thế giới, Quảng Ninh đang đứng trước những cơ hội lớn để phát triển kinh tế – xã hội, nhưng cũng cần có những giải pháp hiệu quả để bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Tỉnh Quảng Ninh sẽ cần tiếp tục triển khai các biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững, nhằm đảm bảo rằng các di sản thế giới này sẽ được giữ gìn và phát huy giá trị cho các thế hệ tương lai.

Tỉnh An Giang đã hoàn thành thành công giai đoạn 1 trong quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Để đánh giá và xác định các giá trị nổi bật toàn cầu của khu di tích này, tỉnh An Giang sẽ tổ chức ‘Hội thảo Khoa học Quốc tế tham vấn Giá trị Nổi bật Toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản Thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê’ vào ngày 30/7.

Hội thảo này đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Di sản Thế giới, nhằm thu thập ý kiến và đánh giá từ các chuyên gia quốc tế và trong nước. Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có chuyên môn tiến hành khảo cổ, xây dựng cơ sở vật chất, bảo quản các hiện vật và xây dựng hồ sơ đề cử một cách chu đáo.

Đến thời điểm này, tỉnh An Giang đã hoàn thành nhiệm vụ của giai đoạn 1 và đang chuẩn bị cho hội thảo. Ông Nguyễn Khắc Nguyên, Phó Giám đốc Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo, cho biết công tác chuẩn bị hội thảo đã được triển khai chu đáo, với sự hỗ trợ của các sở, ngành liên quan.

Hội thảo sẽ tập trung vào việc làm sáng tỏ hơn giá trị lịch sử, văn hóa và mối quan hệ của đô thị cổ Óc Eo trong giao lưu kinh tế, văn hóa với khu vực và thế giới. Các chuyên gia quốc tế và trong nước sẽ trình bày 15 bài tham luận, trong đó có 4 bài từ các chuyên gia quốc tế. Thông qua các bài trình bày và thảo luận, hội thảo sẽ giúp đánh giá và xác định các giá trị nổi bật toàn cầu của Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê.

Ông Lê Trung Hồ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, nhấn mạnh việc tổ chức hội thảo khoa học quốc tế lần này là một bước quan trọng để khẳng định giá trị của Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê. Nếu thực hiện tốt, hội thảo sẽ giúp Óc Eo – Ba Thê có cơ hội trở thành Di sản Văn hóa Thế giới, mở ra tiềm năng phát triển du lịch và trở thành trung tâm nghiên cứu tầm quốc tế của khu vực Tây Nam Bộ. Sự kiện này cũng thể hiện sự cam kết của tỉnh An Giang trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của khu di tích này.

Với sự chuẩn bị chu đáo và sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước, hội thảo ‘Hội thảo Khoa học Quốc tế tham vấn Giá trị Nổi bật Toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản Thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê’ sẽ là một sự kiện quan trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Di sản Thế giới cho khu di tích này. Kết quả của hội thảo sẽ đóng góp quan trọng vào việc khẳng định giá trị của Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê và giúp tỉnh An Giang tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành Di sản Văn hóa Thế giới.

Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 11 tháng 10. Điểm nhấn của lễ hội là chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’, ứng dụng công nghệ thực tế ảo và ánh sáng để tái hiện không gian văn hóa phong phú của Việt Nam.

Lễ hội năm nay gắn liền với các hoạt động tưởng niệm 725 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và 583 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi. Đây là dịp để người dân Việt Nam tưởng nhớ và tôn vinh những đóng góp của hai vị danh nhân này đối với lịch sử và văn hóa của đất nước.

Đặc biệt, lễ hội năm nay cũng là dịp để công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Sự kiện này dự kiến sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, cũng như vinh dự được đón tiếp đại diện UNESCO, các đại sứ quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương và địa phương.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng trên 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với 12 điểm di tích. Trong đó, 5 điểm di tích tại thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu.

Chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’ sẽ là một trong những điểm nhấn của lễ hội, với việc ứng dụng công nghệ ánh sáng và thực tế ảo, không gian lễ hội sẽ được mở rộng đến sông Lục Đầu. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người tham dự, đồng thời thể hiện sự tôn vinh và tưởng nhớ đối với các giá trị văn hóa và lịch sử của Việt Nam.

Lễ hội sẽ bao gồm các hoạt động chính như lễ tưởng niệm, khai hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025, công bố Di sản thế giới và Lễ khai ấn Đức Thánh Trần. Sự kiện này không chỉ là một lễ hội thông thường mà còn là một hoạt động văn hóa quan trọng, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.

Chính quyền Hà Nội đang tích cực triển khai dự án tái thiết Chính điện Kính Thiên, một biểu tượng văn hóa lâu đời của Thăng Long, nhằm khẳng định cam kết bảo tồn di sản văn hóa ở cấp độ toàn cầu. Chính điện Kính Thiên là một phần quan trọng của Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, được xem là không gian tiêu biểu để người dân cả nước thực hành nghi lễ truyền thống, tái hiện lịch sử dân tộc và khơi dậy sức mạnh hội tụ của nền văn hiến nghìn năm.

Trên cơ sở hợp tác chặt chẽ với UNESCO, ICOMOS và các chuyên gia quốc tế, TP Hà Nội đang đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện hồ sơ bảo tồn toàn diện. Mục tiêu là hoàn thiện và đệ trình Báo cáo cập nhật tình trạng bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội tới Trung tâm Di sản Thế giới trước ngày 1/2/2026.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Thu Hà đã tiếp Đoàn liên ngành Di sản Thế giới UNESCO và ICOMOS tới thăm và làm việc, trao đổi về tiến độ triển khai các khuyến nghị bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long. Tại buổi tiếp, bà Hà cho biết, Hà Nội đã chủ động chuẩn bị các điều kiện khảo sát, sắp xếp hạ tầng hỗ trợ cần thiết phục vụ công tác nghiên cứu, chỉnh trang trục trung tâm Khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long.

Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới Lazare Eloundou Assomo và Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã thăm và làm việc tại Trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với Hoàng thành Thăng Long. Hà Nội cam kết tập trung mọi nguồn lực nhằm thực hiện nghiêm túc các khuyến nghị của Ủy ban Di sản thế giới.

Chia sẻ tại buổi làm việc, ông George O. Abungu – chuyên gia khảo cổ học, Giám đốc Công ty tư vấn di sản Okello Abungu, Giáo sư Đại học Mauritius – bày tỏ ấn tượng với các dự án khôi phục Hoàng thành Thăng Long. Ông nhận định, Thủ đô Hà Nội và Việt Nam không chỉ đầu tư kỹ thuật, tài chính mà còn chú trọng yếu tố chuyên môn và con người.

Ông Abungu khẳng định đến Hà Nội với niềm tin và những kỳ vọng tốt đẹp, sẵn sàng hợp tác cùng TP để đạt được các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả nhất. Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Thu Hà tin tưởng hai bên sẽ có một hành trình hợp tác hiệu quả với nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong thời gian tới.