Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc mới đây đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc (UNESCO) ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là di sản thứ 9 của Việt Nam được vinh danh di sản thế giới. Quần thể di sản này trải dài trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố, bao gồm Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng, với 12 điểm di tích và danh thắng được quy hoạch đồng bộ gắn kết thành một thể thống nhất cả về không gian và tâm linh.
Trong 12 điểm di tích thành phần của Quần thể di sản này, tỉnh Bắc Ninh đóng góp 2 điểm là chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà. Ông Mai Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Ninh, cho biết rằng việc nghiên cứu, xây dựng hồ sơ, thống nhất quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản của Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là một thách thức lớn. Hồ sơ yêu cầu một khối lượng lớn thông tin và tư liệu khoa học để chứng minh giá trị nổi bật toàn cầu của di sản.
Việc tổng hợp, chỉnh sửa và bổ sung các thông tin theo yêu cầu của ICOMOS (Hội đồng Quốc tế về Di sản và Phát triển bền vững) cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan. Đặc biệt, di tích chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà tại Bắc Ninh được nhìn nhận là 2 trung tâm Phật giáo Trúc Lâm, có vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển đạo Phật.
Tại đây, lưu giữ hệ thống mộc bản độc đáo, trong đó kho mộc bản lưu giữ tại chùa Vĩnh Nghiêm gồm 3.050 tấm mộc bản khắc kinh, sách thuốc, luật giới nhà Phật bằng chữ Hán, chữ Nôm đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Những tư liệu này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là minh chứng cho sự phát triển của Phật giáo trong lịch sử dân tộc.
Việc UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới không chỉ là niềm vinh dự của tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung, mà còn là trách nhiệm to lớn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
