Trong bối cảnh các thương hiệu thời trang toàn cầu đang chiếm lĩnh thị trường, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đã và đang lặng lẽ xây dựng một hệ sinh thái thời trang bền vững. Hệ sinh thái này được nuôi dưỡng từ di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng. Việc phát triển hệ sinh thái thời trang bền vững này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Trong ba thập kỷ qua, nhiều quốc gia đã triển khai phát triển kinh tế sáng tạo để tận dụng tri thức, tài năng và bản sắc văn hóa. Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, đã ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trong lĩnh vực thời trang.
Tuy nhiên, các DNNVSN tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn do thiếu hỗ trợ chiến lược và lâu dài từ phía nhà nước. Các chính sách và truyền thông hiện tại còn mơ hồ, khiến định hướng chiến lược có thể thiếu rõ ràng. Mặc dù vậy, các DNNVSN vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm và nâng cao chất lượng sống thông qua các nguồn lực trí tuệ và văn hóa.
Một nghiên cứu gần đây của RMIT Việt Nam đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững, được gọi là ‘vòng tròn thịnh vượng’. Bốn trụ cột chính của hệ sinh thái thời trang bền vững này bao gồm kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội. Các DNNVSN như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã và đang thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.
Nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Các doanh nghiệp này thường gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng. Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững.
Ba định hướng chính sách này bao gồm tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam. Việc hỗ trợ các DNNVSN không chỉ giúp họ vượt qua khó khăn mà còn góp phần xây dựng một hệ sinh thái thời trang bền vững, tạo ra giá trị kinh tế, xã hội và văn hóa cho cộng đồng.
Để hiện thực hóa điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức hỗ trợ và chính các DNNVSN. Sự kết nối và hợp tác này sẽ giúp tạo ra một môi trường hỗ trợ tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong lĩnh vực thời trang.
Với sự quan tâm và hỗ trợ đúng đắn, các DNNVSN tại Việt Nam có thể phát huy hết tiềm năng của mình, góp phần xây dựng một nền kinh tế sáng tạo và bền vững. Từ đó, Việt Nam có thể trở thành một điểm sáng trong khu vực về kinh tế sáng tạo, dựa trên nền tảng văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng.
RMIT Việt Nam đã thực hiện nghiên cứu này để đóng góp vào sự phát triển của các DNNVSN tại Việt Nam. Với việc công bố nghiên cứu này, RMIT hy vọng sẽ thu hút được sự quan tâm của các bên liên quan và khuyến khích sự hợp tác để hỗ trợ các DNNVSN.