Trên mảnh đất phương Nam, nơi mà văn hóa Khmer đã để lại những dấu ấn sâu đậm, nghệ thuật Rô băm vẫn đang được giữ gìn và phát huy nhờ sự nỗ lực của gia đình nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương ở ấp Bưng Chông, xã Tài Văn, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Đây là một trong những gia đình tiêu biểu trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa phi vật thể quốc gia này.
Đoàn Rô băm Bưng Chông được thành lập từ năm 1933 và đã trải qua 6 thế hệ, với truyền thống “cha truyền con nối” nghiêm túc và đầy trách nhiệm. Nghệ nhân Lâm Thị Hương không chỉ là người kế thừa mà còn là người có công giữ gìn và phát huy nghệ thuật Rô băm. Bà chia sẻ: “Cha mẹ tôi luôn dặn dò phải giữ gìn nghệ thuật này. Tôi rất yêu Rô băm. May mắn là con cháu trong gia đình vẫn tiếp nối nên đoàn mới còn được duy trì đến ngày hôm nay”. Chính nhờ sự quyết tâm và đam mê của nghệ nhân Lâm Thị Hương và cả gia đình, Rô băm không chỉ tồn tại như một loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn được giới trẻ tiếp nhận và yêu thích.
Trong những năm qua, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của Rô băm, các cấp, các ngành đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát triển. Đoàn Rô băm ở Tài Văn đã được Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội mời ra phục dựng sân khấu cổ Rô băm, qua đó giúp giới thiệu rộng rãi hơn về nghệ thuật này tới công chúng. Đặc biệt, Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật Rô băm của người Khmer và Lễ hội Nghinh Ông tại huyện Trần Đề, giai đoạn 2023-2028” đã được UBND tỉnh Sóc Trăng phê duyệt. Đề án không chỉ hướng đến việc gìn giữ mà còn khai thác giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững, tạo nền tảng cho phát triển du lịch văn hóa đặc sắc của địa phương.
Song song với những nỗ lực bảo tồn, dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng đã giúp xã Tài Văn thành lập Câu lạc bộ múa Rô băm với 18 thành viên, chủ yếu ở độ tuổi 15-18. Đây là một tín hiệu đáng mừng khi thế hệ trẻ vẫn giữ được sự yêu thích và đam mê với loại hình nghệ thuật truyền thống này. Chị Thạch Na Qui, con gái nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương, hiện là diễn viên của Đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng và là người trực tiếp truyền dạy nghệ thuật múa Rô băm cho các thành viên Câu lạc bộ múa Rô băm xã Tài Văn, cho biết: “Các bạn trẻ rất yêu thích múa Rô băm nên học rất nhanh và có đam mê thật sự”. Sự nhiệt tình và tích cực của thế hệ trẻ là nguyên nhân chính giúp Rô băm tiếp tục được truyền lại và phát triển.
Ông Thạch Quốc Thái, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã Tài Văn, cho biết nghệ thuật Rô băm đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Xã sẽ tiếp tục quảng bá loại hình nghệ thuật này, từng bước đưa Câu lạc bộ múa Rô băm tham gia trình diễn tại các sự kiện, lễ hội lớn. Qua đó, không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa, mà còn giới thiệu đến du khách những nét văn hóa đặc sắc, đa dạng và phong phú của vùng đất phương Nam, đặc biệt là của cộng đồng người Khmer ở Sóc Trăng.